[vc_row][vc_column][vc_column_text]කැනඩාවෙහි ආර්ථීක රටාව ගොඩ නැගී ඇති ආකාරයට අනුව සාමාන්‍ය වැටුපක් ගන්නා පුද්ගලයෙකු හට මාසිකව යම් මුදලක් ඉතිරි කර ගැනීම ඉතාමත් අපහසු වූවකි. මෙහිදී බොහෝ දෙනෙකුට තම වැටුපෙන් වැඩිම ප්‍රමාණයක් නිවාස කුලිය සඳහා වියදම් කිරීමට සිදුවේ. ඊට අමතරව වාහන නඩත්තු සඳහාද විශාල මුදලක් වැය වේ. කිසිදු ණය වාරිකයකින් තොරව වාහනයක් මිල දී ගත්තද සෑම මාසයකදීම වාහන රක්ෂණ බිල්පත අනිවාර්යයෙන්ම ඔබට ගෙවීමට සිදුවේ. ඊට අමතරව දරුවන්ගේ පාසල් කටයුතු ඇඳුම් පැළඳුම් ආහාරපාන ආදිය සඳහාද වෙනත් පොදු සාමාජයීය කටයුතු වෙනුවෙන්ද සැලකිය යුතු මුදලක් වැය වේ. මේ සියලු දෛනික කටයුතුවලට අමතරව ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරයකට හෝ වෙනත් විනෝද සවාරියකට එක් වුවහොත් එම මාසයේදී වියහියදම් පියවා ගැනීමට බැංකු ණයවර කාඩ් පතෙහි පිහිට පතන්නට සිදුවීමද නොරහසකි. මේ සියල්ල සලකා බැලීමේදී පෙනී යන්නේ අවසානයේ පොකට්ටුවේ ඉතිරි වන මුදලක් නොමැති බවය.
මෙවැනි තත්ත්වයකදී කැනඩාවේ ගෙවන ජීවිතය තුළ ඉතුරු පහදුවක් කර යහපත් ලෙස ජීවත් වීමට සිහින මැවූ අයගේ බලාපොරොත්තු බිඳ වැටෙන අතර එයින් ඔවුන් යම් මානසික ආතතියකට ලක් වීම නිතැතින්ම සිදුවන්නකි. එහෙත් ඒ ආකාරයෙන් මානසික පසුබෑමකට ලක් වී නොගැළපෙන රටකට ආවා යැයි සිතා තමාගේ ඉලක්ක කරා යෑමට ඇති ඉඩකඩ අහුරා ගැනීම ප්‍රායෝගික නොවන්නකි. මෙරටදීද ඔබටත් නොදැනීම ඉතුරු කළ හැකි, සෑම කෙනෙකුටම යෝග්‍ය ඉතිරි කිරීමේ ආයෝජන ක්‍රමයක් පවතින බව සහ එම ආයෝජනය ඵලදායී ලෙස භාවිත කළ හැකි ආකාරය පෙන්වා දීම මෙම ලිපියේ අරමුණයි.
කුමක්ද ඒ ආයෝජනය
මේ වන විටත් බොහෝ දෙනෙකු විසින් දැන හෝ නොදැන අනුගමනය කර ඇති තමන්ගේම කියා නිවසක් මිල දී ගැනීම එම ආයෝජනය වෙයි. මෙය අප මෙම ලිපි පෙළින් කීප වරක්ම පෙන්වා දී ඇති කරුණකි. ඔබ කුලී නිවසක ජීවත් වන්නෙක් නම් ඒ සඳහා මාසිකව ඩොලර් 800 සිට ඩොලර් 1500 පමණ දක්වා හෝ ඊට වඩා වූ මුදලක් වැය කිරීමට සිදුවෙයි. මේ සඳහා වැයවෙන මුදල වාර්ෂිකව ගණනය කර බැලීමේදී එය විශාල අගයකි. එමෙන්ම ඔබ ගෙවූ ඒ කුලී මුදල කිසිදු ලෙසකින් නැවත ඔබ වෙත ලබාගත නොහැක්කකි. නමුත් කැනඩාවට පැමිණි ඔබ අවශ්‍ය සුදුසුකම් සපුරා ගත් වහා නිවසක් මිල දී ගත්තේ නම් ඉන්පසුව ඔබ ගෙවනු ලබන්නේ නිවාස උගස් ණය වාරිකයකි. එහිදී එම ගෙවන මුදලෙහි පසු වටිනාකමක් ඔබ වෙත අනිවාර්යෙන්ම ලැබේ. 
කැනඩාවෙහි නිවසක් මිල දී ගැනීම ශ්‍රී ලංකාවේ නිවසක් මිල දී ගැනීමට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් වූවකි. ශ්‍රී ලංකාවේදී අප මිල දී ගන්නා නිවසේ හෝ මිල දී ගත් ඉඩම් කැබැල්ලක සාදා ගනු ලබන නිවසෙහි, ජීවිත කාලය පුරා පදිංචි වී සිටීම බොහෝ දෙනෙකු සිදු කරන්නකි. එහෙත් කැනඩාවේදී අප මිල දී ගනු ලබන නිවස වසර කීපයකින් විකුණා දමා නැවතත් එයට වඩා හොඳ නිවසකට යාම සුලබ සිදුවීමකි.
පළමු වතාවට නිවසක් මිල දී ගැනීමේදී ඇති වන දුෂ්කරතා නිසා (down payment, සරිලන වැටුප් වැනි දෑ) ඔබගේ සිතැඟි පරිදි නිවසක් මිල දී ගැනීමට නොහැකි විය හැකියි. එහෙත් එනිසා නිවසක් මිල දී ගැනීම කල් දැමීමද එතරම් සුදුසු නොවන්නකි. මන්ද යත්, දිනෙන් දින නිවාස වෙළඳපොළෙහි මිල ගණන් ඉහළ යෑමත් නිවාස උගස් ණය ක්‍රමයෙහි සිදුකෙරෙන සංශෝධනයන් නිසා ඒ සඳහා ඇති ලිහිල් භාවය ඇහිරීමත් සිදුවන නිසා මෙන්ම ඔබ විසින් සෑම මසකම ගෙවල් කුලී සඳහා ගෙවන මුදලත් අපතේ යන හෙයිනි.
එහෙයින් මෙම අනගි ආයෝජනය සිදුකිරීමේ පළමු අඩිතාලම වන නිවසක් මිල දී ගැනීමට සැරසීමේදී සෑම විටම සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු කීපයක් වේ.
ඔබේ ආර්ථීකයට ගැළපෙන ආකාරයේ නිවසක් මිල දී ගැනීම
මෙතෙක් කලක් කුලී නිවසක විසූ ඔබ නිවසක් මිල දී ගැනීමේදී එය ඔබගේ ආර්ථීකය හා ගැළපේද යන්න පිළිබඳව අනිවාර්යයෙන්ම අවධානය යොමු කළ යුතුයි. මෙහිදී නිවාස උගස් ණය මෙන්ම තවත් විවිධ බිල්පත් ගෙවීමට ඔබට සිදුවන අතර ඒවා එකිනෙක පිළිබඳව සවිස්තර වාර්තාවක් ඔබගේ දේපළ වෙළඳාම් අලෙවි නියෝජිතවරයා හා සාකච්ඡා කොට පැහැදිලි කර ගන්න.
එම නිවස ඔබගේ පවුලේ මූලික අවශ්‍යතාවලට ගැළපෙන ආකාරයෙන් පිහිටා තිබීම.
කැනඩාවේ ඇති නිවාස වර්ග අනුව (උදාහරණ, තනි නිවාස, බද්ධ නිවාස, ටවුන් හවුස්, කොන්ඩොමීනියම්) ඔබ පවුලේ අවශ්‍යතාවන්ට සරිලන්නේ කුමන ආකාරයේ නිවසක්ද යන්න පිළිබඳව අධ්‍යයනයක් සිදුකරන්න. ඉන්පසු දරුවන්ගේ පාසල්, ඔබගේ රැකියා ආදිය සඳහා පහසුවෙන් පිවිසිය හැකි ආකාරයට නිවස පිහිටා ඇත්දැයි සොයා බලන්න. විශේෂයෙන්ම ඔබ අවට සිටින අසල්වැසියන් කුමන අන්දමේ පිරිසක්ද යන්න පිළිබඳවත් අවධානය යොමු කරන්න.
දිනෙන් දින වටිනාකම ඉහළ යන පරිසරයක පිහිටීම.
GTA තුළ බොහෝ ප්‍රදේශ මේ වන විට අගය අතින් ඉහළ යමින් තිබුණද ඇතැම් පළාත් කිසිදු ලෙසකින් වටිනාකම ඉහළ ගොස් නැති බවක්ද පෙන්නුම් කරයි. ඒ පිළිබඳව දැඩි අවධානය යොමු කළ යුතු අතර නැවත නිවස විකිණීමේදී මෙය අත්‍යවශ්‍ය සාධකයක් බව මතක තබාගන්න. වටිනාකම ඉහළ යන පරිසරයක පිහිටීම තුළින් ඔබ සිදුකරනු ලබන ආයෝජනය ඵලදායී වූවක් වෙයි. එහෙයින් මේ පිළිබඳව ඔබගේ දේපළ වෙළඳාම් අලෙවි නියෝජිතවරයා හා සාකච්ඡා කොට පැහැදිලි කරගන්න.
අවම අලුත්වැඩියා කටයුතු සහිත නිවසක් වීම.
නිවසකට ගිය දා සිට අලූත්වැඩියා කටයුතු සිදුකිරීමට වුවහොත් එය දැඩි හිසරදයක් විය හැකියි. තවත් අතකින් නිවසක් මිල දී ගැනීමේදී අතේ ඇති සියලූම මුදල් එයට යට කිරීම නිසා ක්ෂණික අලූත්වැඩියා කටයුතු සඳහාද සෑහෙන මුදලක් ඔබ වෙත නොමැතිවා විය හැකියි. එසේ හෙයින් ඔබ තෝරාගනු ලබන නිවස වසර කීපයක් හෝ කිසිදු අලූත්වැඩියාවකින් තොරව වාසය කළ හැකි වීම ඉතාමත් වටී. එනිසා ඔබ නිවසක් මිල දී ගැනීමට පෙර නිවාස පරීක්ෂකවරයකු (Home Inspector) ලවා එය පිරික්සුමට යොමුකර ගන්න.
නිවාස උගස් ණය ලබාගැනීමේදී අඩුම පොලී අනුපාතයට සහ වැඩිම ප්‍රතිලාභ ලැඛෙන ක්‍රමය තෝරාගැනීමට උනන්දු වන්න.
බැංකුවෙන් බැංකුවට මෙන්ම වෙනත් පෞද්ගලික උගස් ණය ලබාදෙන ආයතනවල පොලී අනුපාත සෑම විටම තරඟකාරීත්වයක් උසුලයි. එනිසා ඒ පිළිබඳව මනා වැටහීමකින් ඔබගේ තෝරාගැනීම සිදුකරන්න. මෙහිදී වාසි ලබාගැනීමට ඔබගේ ක්‍රෙඩිට් තත්ත්වය හා රැකියාවල තත්ත්වයන් බලපාන බව සිහිතබාගන්න.
එමේ ආකාරයේ මූලික පියවරවල් කීපයකින් පසු ඔබට ඔබගේ පළමු නිවස මිල දී ගැනීම සිදුකරගත හැකියි. ඇතැම් විට පළමු නිවස ඔබගේ සියලූ අවශ්‍යතාවන්ට 100% ක් නොගැළපෙන්නක් විය හැකියි. නමුත් කැනඩාව තුළ ඔබ විශාල ආයෝජනයක් සිදුකර ඇති නිසා එය පසුතැවිල්ලට කරුණක් කර නොගන්න. වසර කීපයක් ඉක්ම යෑමත් සමග ඔබ මිල දී ගත් පළමු නිවස විකිණීම තුළින් ඔබට වඩාත් ගැළපෙන සිහින නිවස හිමිකර ගැනීමට අවස්ථාව ලැඛෙනු ඇත. දේපළ වෙළඳාම් ක්ෂේත්‍රයෙහි වසර ගණනාවක් නියැළීම තුළින් මා ලත් අත්දැකීම් මත ඒ බව කිසිදු සැකයකින් තොරව ප්‍රකාශ කළ හැක. දිනෙන් දින ඉහළ යන කැනඩාවේ දේපළ වෙළඳපොළ ක්ෂේත්‍රය දෙස බැලීමේදී එය වඩාත් පැහැදිලි වෙයි. 2014 අප්‍රේල් මාසයේ නිකුත් වූ වාර්තාවලට අනුව පසුගිය මාස කීපය හා සංසන්දනය කිරීමේදී මේ වන විට නිවාස වෙළඳපොළ 10% කට වැඩි අගයකින් ඉහළ ගොස් ඇති බව පෙනී යන කරුණකි.
මෙවන් තත්ත්වයක් යටතේ ඔබ වසර කීපයකට පෙර මිල දී ගත් නිවස අද වන විට සෑහෙන අගයකින් ඉහළ ගොස් තිඛෙන බව කිව හැකියි. ඒ පිළිබඳව අවශ්‍ය සවිස්තර වාර්තා (home evaluation report) ඔබගේ දේපළ වෙළඳාම් අලෙවි නියෝජිතවරයා වෙතින් ලබාගත හැකි අතර මෙම home evaluation වාර්තා තුළින් ඔබගේ නිවස පිළිබඳව නිවැරදි වැටහීමක් ලබා ගැනීමේ අවස්ථාව ඔබට හිමි වේ. ඒ අනුව එම නිවස මිල දී ගෙන සිදුකළ ආයෝජනය තුළින් ඔබටත් නොදැනීම කැනඩාව තුළ ඔබ විශාල මුදලක් ඉතිරි කර ඇති බව වැටහී යනු ඇත. මේ වන විට ඔබද කැනඩාවට හුරුපුරුදු වී සිටින අතර රැකිරක්ෂා ගැටලු, දරුවන්ගේ අධ්‍යාපන කටයුතු ආදියද බොහෝ දුරට නිරාකරණය වී තිබිය හැකියි. එහිදී ඔබ පදිංචි නිවස මාරු කිරීමේ කාලයද පැමිණ ඇති බව ඔබට වැටහෙනු ඇත.
නිවසක් විකිණීමට සුදුසු අවස්ථාව
නිවසක් විකිණීම එක් එක් පුද්ගලයාගේ පෞද්ගලික කැමැත්ත හා අවශ්‍යතා මත වෙනස් වන්නකි. ඇතැම් අය තමන් පදිංචි නිවසින් වෙනත් තැනක පදිංචියට යෑමට කිසිසේත්ම කැමති නොවෙති. පුරුදු පරිසරය වෙනස් කිරීමට ඇති අකමැත්ත මෙන්ම නිවාස මාරු කිරීමේදී සිදුවන හිරිහැරද මීට බලපානු ලබයි. එහෙත් නිවසක් මිල දී ගත් පසු ‘නිසි කල’ තුළදී එය විකුණා නැවතත් එම මුදල ආයෝජනය කර නිවසක් මිල දී ගැනීම සුදුසු බව මගේ හැඟීම වෙයි. එහිදී ඔබට මුලින් මිල දී ගත් නිවසට වඩා හොඳ නිවසකට යාමට අවස්ථාව ලැඛෙනවා මෙන්ම පළමු නිවසට යෙදවූ මුදලට වඩා වැඩි down payment මුදලක් යෙදවීමටත් හැකි වෙයි.
කෙසේ වුවත් ඔබගේ නිවස විකිණීමට අදහස් කරන්නේ නම් එය පියවරින් පියවර ක්‍රමානුකූලව සිදුකිරීම තුළින් වඩාත් වාසි සහගත ලෙස සහ අඩුම වියදමකින් යුක්තව එය සිදුකර ගැනීමට හැකි වේ. එහිදී විශේෂයෙන්ම මා ඉහත සඳහන් කළ ‘නිසි කල’ යන්න ගැන සැලකිලිමත් විය යුතුයි. නිසි කල යනුවෙන් මා අදහස් කළ කරුණු ඍජුවම නිවාස උගස් ණය හා සම්බන්ධ වේ.
එය මෙසේ පහදා ගනිමු.
ඔබගේ නිවස සඳහා උගස් ණය ගැනීමේදී ඒ සඳහා ලබාගත් උගස් ණය කාලසීමාවන් ( උදාහරණ – වසර 2, 3, 5 ආදි වශයෙන් ලබාගත් mortgage term පිළිබඳව) ක්ෂය වීමට ඇති කාලය මෙහිදී ඉතා වැදගත් වේ. එමෙන්ම මෙම උගස් ණය සඳහා ඔබ බැඳී ඇති ආකාරය ( උදාහරණ – variable or fixed mortgage) ගැනද විශේෂයෙන් සැලකිල්ල යොමු කළ යුතු වේ. යම් හෙයකින් මෙම mortgage term කාල සීමාව ක්ෂය වීමට පෙර ඔබ නිවස විකිණීමට තීරණය කළේ නම්, ඔබ ගෙවීමට ඇති ශේෂය වෙනුවෙන් යම් දඩ මුදලකට (penalty) යටත් වීමට ඔබට සිදුවෙයි. එහෙත් ඔබගේ උගස් ණය fixed mortgage ආකාරයට පවතී නම් නිවස විකිණීමෙන් පසු ඔබ මිල දී ගන්නා නව නිවස වෙත එම උගස් ණය හැරවීම (port) තුළින් එම දඩයෙන් නිදහස් වීමේ අවස්ථාව ඔබට හිමි වේ. නිවාස උගස් ණය සම්බන්ධිත මෙම ගැටලූකාරී අවස්ථා ඔබ ණය ලබාගත් බැංකුව හෝ ණය දෙන ආයතනය අනුව මෙන්ම ඔබගේ පවතින ක්‍රෙඩිට් තත්ත්වයන් අනුවද වෙනස් වන අවස්ථා ඇත. එසේ හෙයින් මේ සම්බන්ධව ඔබගේ දේපළ වෙළඳාම් අලෙවි නියෝජිතවරයා සමග හෝ නිවාස උගස් ණය ලබාගනු ලබන බැංකුව හෝ එම නියෝජිතවරුන් හා සාකච්ඡා කොට පැහැදිලි කර ගැනීම සුදුසු වේ.
නිවසක් විකිණීමට සුදුසු අවස්ථාව ගැන සාකච්ඡා කිරීමේදී ඒ සඳහා වසරේ කුමන කාල සීමාව සුදුසුද යන්න පිළිබඳවත් අවධානය යොමු කිරීම සුදුසු වේ. මීට වසර දෙක තුනකට පෙර කැනඩා නිවාස වෙළඳපොළ සම්බන්ධ වාර්තා පිරික්සීමේදී පෙනී යන්නේ ග්‍රීෂ්ම ඍතුව තුළ නිවාස ඉහළ මිලකට අලෙවි වූ බවකි. එහෙත් වර්තමානයේ මේ තත්ත්වය ඛෙහෙවින් වෙනස් වී ඇත. ඒ අනුව මෙකල නිවාස විකිණීමේදී ඍතු බේදයකින් තොරව ඉහළ මිල ගණන්වලට අලෙවි වන බව පෙනී යන කරුණකි. නමුත් පෙර වසරවල පුරුද්දට බොහෝ දෙනෙක් තම නිවාස ග්‍රීෂ්ම ඍතුව තුළදී වෙළඳපොළට එක් කිරීමට කැමැත්ත දක්වති.
නිවසක් විකිණීමේදී ඉක්මනින් වැඩිම මිලක් ලබාගැනීම සඳහා අනුගමනය කළ යුතු පියවරවල් පිළිබඳව ලබන කලාපයෙන් සාකච්ඡා කරමු.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
Gamini Abeysinghe – ABR, Certified Negotiation Expert
ඔන්ටේරියෝ නිවාස හා දේපොළ වෙළඳාම් සංගමයෙහි
බලයලත් දේපල හා නිවාස වෙළඳාම් අලෙවි නියෝජිත
Tel: 1-416 822 2789
Email : shinko@rogers.com
Web : www.gaminiabeysinghe.com
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]